Αξίοθέατα - Διαδρομές

• Περπατήστε μέχρι την Αγία Παρασκευή-Βαένι. Εκεί, νότια της εκκλησίας θα βρείτε το γνωστό "Βαένι". Αριστερά- απέναντι θα δείτε το χωράφι το χωράφι που βρίσκεται το μάρμαρο με τη "Πατσιλιά" (πατημασιά) του Χριστού. Μην ξεχάσετε να εντοπίσετε τον "Τσιτσίλιαντρο", όπως έμεινε μετά τον σεισμό του 1995, όπου έχασε το καπέλο του. Βρίσκεται στη νότια είσοδο για το Καστρί. Περπατήστε στο φαράγγι της σκάλας Τσιοτίνα και η φύση θα σας ανταμείψει!
• Ανακαλύψτε του "Χαντζάρα" το μάρμαρο. Στη μέση του μαρμάρου θα βρείτε τη σπηλιά.
• Αξίζει να επισκεφθείτε τις δύο εκκλησίες του Αγίου Ιωάννη του Χρυσοστόμου μέσα στο χωριό και να παραβρεθείτε στο πανηγύρι του χωριού στις 13 Νοεμβρίου.

Αξίζει να δοθεί ιδιαίτερη αναφορά στο ΑΡΧΑΙΟ "ΟΜΟΛΙΟΝ", ΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΝΟ "ΜΟΛΙΣΚΟ". Από το 1993 κάθε χρόνο το 10 Σαββατοκύριακο του Αυγούστου γίνεται το αντάμωμα των Τουρνικιωτών και το χωριό σφύζει από ζωή και πολιτιστικά δρώμενα, σε συνδυασμό με το παμηγύρι του μοναστηριού της Ζάβορδας που προσελκύει πολυάριθμους προσκυνητές από όλη τη γύρω περιοχή. Το μουσείο του πολιτιστικού συλλόγου Τουρνικιωτών παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον και είναι άξιο επίσκεψης. Στην άκρη του χωριού η εκκλησία του Αγίου Δημητρίου του 15ου αιώνα θα τραβήξει την προσοχή σας (ο Δεσκατιώτης Θεοχάρης έκτισε και φιλοτέχνησε τον ναό). Το τέμπλο της παλιάς εκκλησίας (19ου αιώνα) μεταφέρθηκε στον κοιμητηριακό ναό της Αγίας Παρασκευής. Έξω από το χωριό Παναγιά (στη θέση Παλιοτουρνικό) βρίσκεται η μικρή μονόχωρη εκκλησία του Αγίου Αθανασίου του 1532, από τις πιο αξιόλογες του 16ου αιώνα στη Δυτική Μακεδονία.

Στο νοτιότερο κομμάτι του νομού Γρεβενών το οποίο περικλείεται ανατολικά απο το βουνό Μπουνάσσα, δυτικά απο το Μακροβούνι, νότια απο τα Χάσια όρη και βόρεια απο τις κοίτες του ποταμού Αλιάκμονα βρίσκεται η περιοχή της Φιλουριάς. Στην περιοχή αυτή συναντάμε 7 χωριά, την Κατάκαλη, το Τριφύλλι, την Τρικοκκιά, την Άνοιξη, το Καρπερό, την Δήμητρα και τέλος την Παλιουριά.
Απελευθερώθηκε τη 10 Οκτωβρίου 1912 από τους Τούρκους. Από το 1918-28 ανήκε στην κοινότητα Ζμιάτσι, που είναι λατινική λέξη και σημαίνει "θεραπεία", η κατ' άλλους, από τη λέξη ζημιά. Το 1928 μετονομάζεται σε Παλιουριά, από το θαμνώδες φυτό "Παλιούρι" που αφθονεί στη περιοχή. Το 1963 το χωριό αποσπάται από την Κοινότητα Καρπερού και γίνεται ανεξάρτητη Κοινότητα, μέχρι το 1998, οπότε προσαρτάται στο Δήμο Δεσκάτης. Η παράδοση αναφέρει ότι προ της συμπτύξεως των συνοικισμών (Εκκλησία-Χωριό) όπως Μεσοχώρι (Άγιος Νικόλαος) - Άγιος Κωνσταντίνος - Άγιος Αθανάσιος - Αγία Παρασκευή - Κοίμηση της Θεοτόκου (Παναγιά) - Αγία Τριάδα κ.ά., αποτελείτο από εννιά οικισμούς (εννιά ζμιάτσια) μέχρι που οι Τούρκοι κάψανε όλους τους οικισμούς με αποτέλεσμα, οι οικισμοί να ξαναχτιστούν στη σημερινή τοποθεσία του χωριού Παλιουριά. Εως το 1927 το χωριό κατοικούνταν από ντόπιους, ενώ μετά ήρθαν πρόσφυγες από τη Μ. Ασία και τον Πόντο. Κατά την απογραφή του 1971 οι κάτοικοι υπολογίστηκαν σε 451. Δέκα χρόνια μετά (1981) οι κάτοικοι ήταν 415 και το 1991 περίπου 400. Σήμερα η κοινότητα έχει πληθυσμό (μόνιμο) 500 περίπου κατοίκους. Οι κάτοικοι του χωριού είναι αγρότες και ασχολούνται κυρίως με την με την καλλιέργεια της γης και ειδικότερα με την παραγωγή σιταριού, καλαμποκιού, τριφυλλιού και καπνού. Επίσης αρκετοί ασχολούνται με την κτηνοτροφία (αγελάδες, πρόβατα, κατσίκια) και έχουν δημιουργήσει σύγχρονες μονάδες, όπως και με το εμπόριο. Υπολογίζεται ότι στην περιοχή υπάρχουν περί τα 5500 αιγοπρόβατα και 1000 αγελάδες. Η κατασκευή υδροηλεκτρικού φράγματος στην κοντινή περιοχή του Ιλαρίωνα από την ΔΕΗ πρόκειται να αλλάξει ριζικά το οικοσύστημα και το ανάγλυφο της περιοχής. Η λίμνη που θα δημιουργηθεί θα συμβάλλει στην ανάπτυξη της περιοχής με την ενασχόληση των κατοίκων με δραστηριότητες συναφείς με την λίμνη. Εδώ είναι ο κάμπος του Δήμου Δεσκάτης και ο Αλιάκμονας μόλις 2 χλμ. βόρεια του χωριού. Εδώ θα βρείτε τους καλύτερους κολυμβητές, αλλά και τους πιο ικανούς ερασιτέχνες ψαράδες. Απολαύστε ψάρια από τον Αλιάκμονα αλλά και ποντιακές γεύσεις στα ταβερνάκια του χωριού. Η γέφυρα Παλιουριάς-Παναγιάς (μεγάλη, μεταλλική, στρατιωτική) η οποία αντικατέστησε το εναέριο βαγόνι (καρούλι) του Αλιάκμονα αξίζει την προσοχή σας. Από την κορυφή της Βουνάσας (1528 μ.) η θέα είναι απολαυστική. Εκεί βρίσκεται και το μοναστήρι της Ευαγγελίστριας, ένα σπουδαίο μνημείο που χρονολογείται ανάμεσα στο 13ο -15ο αιώνα. Διατηρείται σε καλή κατάσταση, διαθέτει μικρή βιβλιοθήκη και διασώζει ένα θαυμάσιο ξυλόγλυπτο τέμπλο και αγιογραφίες του 16ου και 17ου αιώνα. Όμορφες και παλιές εκκλησίες υπάρχουν γύρω από την Παλιουριά. Η Αγ. Τριάδα 500 μ. ΒΑ, ο Αγ. Γεώργιος 1 χλμ. ΝΑ, η Αγ. Παρασκευή στην ίδια θέση και η Αγ. Κυριακή 1.5 χλμ. Δ, διασώζουν τοιχογραφίες και εικόνες. Μάλιστα η εκκλησία της Ζωοδόχου Πηγής μέσα στην κοινότητα έχει χαρακτηρισθεί αρχαιολογικό μνημείο. Η Παλιουριά θα μπορούσε να αποτελέσει κέντρο τουρισμού για το Ν. Γρεβενών, τόσο για τα αξιοθέατα που μπορεί να προσφέρει στον επισκέπτη (εξορμήσεις στο βουνό, περιπάτους δίπλα στο ποτάμι, επίσκεψη στα μοναστήρια της περιοχής) αλλά και για την διασκέδαση και την ψυχαγωγία. Η καφετέρια, το μπαρ και τα μικρά καφενεία και ψησταριές μπορούν και στον πιο απαιτητικό επισκέπτη ότι καλύτερο ζητήσει σε ένα μικρό παραδοσιακό χωριό. Αξιοθέατα - Ιστορικά Μνημεία

Η Δασοχωρίτικη ποταμιά κάνει τα χωράφια εύφορα και το τοπίο πανέμορφο. Εντυπωσιακή είναι η δράση του πολιτιστικού συλλόγου με τη δανειστική βιβλιοθήκη και τις εκδηλώσεις για την αναβίωση των τοπικών εθίμων. Επισκεφθείτε τις εκκλησίες Αγίων Αποστόλων, Αγίου Νικολάου, Αγίας Φωτεινής και Κοίμησης της Θεοτόκου. Στη θέση Σουρβάλα 1,5 χλμ ΝΔ του χωριού δείτε τον καταρράκτη ύψους 15 μ. Το μοναστήρι της Μεταμορφώσεως του Σωτήρα σύμφωνα με την παράδοση, χτίστηκε κατά την Τουρκοκρατία και διέμεναν καλόγεροι μέχρι τις αρχές του προηγούμενου αιώνα. Σήμερα θα βρείτε εκεί μια μοναχή, την "ψυχή" του μοναστηριού. Η εκκλησία των Αγίων Αποστόλων, παλιό στολίδι του χωριού στο λόφο ψηλά, πετρόχτιστη, δίνει την ευκαιρία στο χωριό να γιορτάζει για 3 ημέρες στη γιορτή των Αγίων Αποστόλων από 28-30 Ιουνίου και μας θυμίζει πανηγύρι μιας άλλης εποχής. Απολαύστε την κουβέντα, τον καφέ και τα γλυκά στα παραδοσιακά καφενεδάκια του χωριού.

Ο Γήλοφος είναι κτισμένος σε υψόμετρο 1050 μ. και βρίσκεται νότια (13 χλμ.) της πόλης της Δεσκάτης. Οι κάτοικοί του είναι κυρίως κτηνοτρόφοι. Αναφέρεται ως οικισμός Τσιούκα σε χειρόγραφα των Μετεώρων και με βορειοηπειρώτες κατοίκους (1454-1455). Αξίζει να σημειωθεί ότι κατά τον Μακεδονικό Αγώνα, ένας απο τους κύριους οδηγούς του Παύλου Μελά, κατά την είσοδό του στην Μακεδονία, καταγόταν απο τον Γήλοφο. Στις παρυφές του Γηλόφου ( Άη Λιάς), κατά την περίοδο 1880 - 1912, βρισκόταν η Ελληνοτουρκική μεθόριος. Ο Γήλοφος (υψ.1050 μ.) είναι ένας από τους θεσσαλικούς οικισμούς της ύστερης βυζαντινής εποχής. Επειδή στην οθωμανική απογραφή του 1454/14ΓΓ αλλά και στα μετεωρίτικα έγγραφα αναφέρεται ως "Αρβανίτικη Τσιούκα", συμπεραίνουμε ότι ιδρύθηκε από βορειοηπειρώτες κτηνοτρόφους κατά το 14ο αιώνα. Οι κατοικοί του αγιογράφησαν το ναό του Αγίου Δημητρίου, κτίσμα του 18ου αιώνα. Την αγιογράφηση ανέλαβε ο Βασίλειος Τσουρχλής από το Τσούρχλι (Άγιος Γεώργιος των Γρεβενών), ο οποίος απεικόνισε φουστανελοφόρο το συγχωριανό του Άγιο Γεώργιο, που μαρτύρησε στα Ιωάννινα στις 17-1-1838. Το γλωσσικό ιδίωμα των ανθρώπων του χωριού αυτού, ελάχιστα επηρεασμένο από την κοινή νεοελληνική, διατηρείται σχεδόν αλώβητο όπως και στα γύρω χωριά των Χασίων και Καμβουνίων. "Ποιους θέλει ν' ακούσει κλιάματα, ν' ακούσει μοιρολόια. Πιρνάτι ' απόυ του Γήλοφου κι απ' του Γιουργούλ' του σπίτι, ν' ακούσ' τι τη γυναίκα του πώς σκούζει, πώς φωνάζει, ν'ακούσ' τι τα πιδάκια του πώς σκούζουν, πώς φωνάζουν..." Ονομαστό το πανηγύρι τ' "Αϊ-Λιος" στις 20 Ιούλη στη Β.Δ πλαγιά του ¨Αϊ-Λια" των Αντιχασίων, στο Γήλοφο (Τσιούκα). Να σταθείτε στο καφενείο- παντοπωλείο του Καμπέρη στο κέντρο του χωριού. Ακόμα γνωριστείτε με τις "δυναμικές αγρότισσες" και πείτε τα. Σίγουρα δεν θα χάσετε!